Türkiye'de Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmeti 07.01.2015 tarihinde Sağlık Bakanlığı ve Diyanet İşleri Başkanlığı arasında yapılan protokol gereği pilot olarak altı ilde uygulanmaya başlanmıştır. Bunlar Ankara, İstanbul, Ordu, Erzurum, Kayseri ve Samsun'dur.
2016 yılı Aralık ayından itibaren de Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmeti 76 ilde uygulamaya geçmiştir.
Türkiye'de Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmeti 01.08.1998 yılı 23420 sayılı resmi gazetede yayınlanan Hasta Hakları Yönetmeliği madde 38'de şu şekilde belirtilmiştir. "Sağlık kurum ve kuruluşlarının imkânları ölçüsünde hastalara dini vecibelerini serbestçe yerine getirebilmeleri için gereken tedbirler alınır. Kurum hizmetlerinde aksamalara sebebiyet verilmemek, başkalarını rahatsız etmemek ve personelce düzenlenip yürütülen tıbbi tedaviye hiç bir şekilde müdahalede bulunulmamak şartı ile hastalara dini telkinde bulunmak ve onları manevi yönden desteklemek üzere talepleri halinde, dini inançlarına uygun olan din görevlisi davet edilir."
Manevi Danışmanlık ve Rehberlik, kaynağını Dünya Sağlık Örgütü tarafından kabul edilen ve "Evrensel Hasta Hakları" olarak bilinen haklardan da almaktadır. Evrensel İnsan Hakları Beyannamesi de insana, dine inanma ve yaşama hürriyeti tanımaktadır. 1981 yılında Lizbon'da tüm dünya ülkelerinin tabip odalarının tamamına yakının katıldığı toplantıda, Dünya Tabipler Birliği dine mensup bir din adamının yardımını da içinde olmak üzere ruhi ve ahlaki bir teselli istemeye veya reddetmeye hakkı olduğu ifade edilmiştir.
"Sağlık için manevi ihtiyaçlar, vücudu meydana getiren fizikî organlar kadar önemli bir unsurdur. Hepimizin gözlemlediği fizikî durum, zihnimizi ve ruhumuzu etkileyebilir."
Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Nedir?
Manevi Danışmanlık ve Rehberlik: Bir Din ve İnanç Desteğidir.
İnsanlara acılı, sıkıntılı, üzüntülü, korkulu, yalnızlık ve ümitsizlik halledinde ani değişmelerle gelen (hastalık, ameliyat, mahkumluk, askerlik, sakatlık, afet vb ...) kriz durumlarında, onların yanında olmak ; onlara din ve inanç açısından destek olabilmek, varsa soru ve sorunlarına danışmanlık etmek; adet ve ibadetlerini yerine getirebilmelerinde rehberlik, varlıklarına bir mana, hayatlarına yeni bir anlam verebilmede eşlik edebilmektir.
Hastane, askeriye, cezaevi gibi kurumlarda, bu işi uzman bir şekilde yapan kişiye Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Görevlisi denir.
Ne değildir?
Manevi Danışmanlık ve Rehberlik; Psiko-terapi, sosyal bakım ya da tıbbi bir tedavi değildir.
Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Görevlisi; Psikolog, Psikiyatrist, Sosyal Hizmet Uzmanı, Tıbbi bir tedavici (Doktor) değildir.
Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Görevlisi; Sağlık Personeli ile multidisipliner bir yaklaşımla hizmet verir. Manevi Değerler ışığında Danışmanlık ve Rehberlik yaparak, Moral-Motivasyon desteği sunar.
Manevi Danışmanlık ve Rehberlik İlkeleri
1.Manevi Bakım; talep eden hasta, hasta yakını ve hastane personelinin ihtiyacına göre uygulanır.
2.Manevi danışmanlık talep eden kişinin öncelikle ihtiyacı tespit edilir.
3.Dinlenme, anlama ve anlamlandırma metoduna ağırlık verilir.
4.Talep eden kişinin ihtiyacı ve beklentisi doğrultusunda sonuca birlikte ulaşılır.
5.Manevi Bakım Görevlisinden; yakın ilişki kurması, bireylere güven vermesi, içten ve samimi olması, danışanı güler yüzlü karşılaması, anlamaya çalışması beklenir.
6.Baskısız danışma atmosferi oluşturarak, kişinin yargılanmayacağı ve suçluluk duygusu hissetmeyeceği şekilde problemlerini rahatça açmasını sağlar.
7.Manevi danışmanlıkta gizlilik esastır. Kişisel bilgiler üçüncü şahıslarla kesinlikle paylaşılmaz. Sağlık Bakanlığı TKHK tarafından belirlenen "Personel Gizlilik Sözleşmesi" hükümlerine bağlı kalınır.
8.Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetini Talep eden kişiler arasında ayrım yapılmaz. Sınıflandırılmaz. Talep eden her kişinin bu hizmeti alması sağlanır. Bu hizmet Hasta ve İnsan Hakları açısından Dünyada ve Ülkemizde yasal güvence altına alınmıştır.
Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Modeli Nasıldır?
Karşılıklı konuşarak anlama, açıklama, yorumlama ve anlamlandırma esasına dayanır.
Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Biriminde, hasta ve hasta yakınlarına ve hastane personeline dini motifleri içeren sabır, tefekkür, dua pratiği, kader anlayışı ve inancı gibi dinsel - manevi temaların yer aldığı bilgilerle Moral, motivasyon desteği sağlanmaktadır.
Diyanet İşleri Başkanlığı ve SAğlık Bakanlığımızın yaptığı ortak açıklamada herhangi bir inanç farkı gözetmeksizin, her türlü inancın sahibine bu hakkın verilmesi gerektiği belirtilmiştir.
"Allah hastalığı da şifayı da yarattı ve her dert için bir derman yarattı. Tedavi olunuz"
Hz. Muhammed (s.a.v)
(Ebû Dâvûd, C.4.H.no:3874)